- Kilka tygodni temu dostaliśmy informację, że na zagranicznej aukcji internetowej są wystawione zdjęcia z Powstania. Sprawdziliśmy. Okazało się, że fotografie są naprawdę ciekawe. Skontaktowaliśmy się więc ze sprzedawcą i zaproponowaliśmy wykup całej kolekcji. Po wstępnej zgodzie ruszyliśmy finalizować transakcję pod Pilzno - tam właśnie mieszkał sprzedawca. Na miejscu wszystko poszło sprawnie i bezcenne zdjęcia dotarły do Warszawy, a konkretnie na ul. Grzybowską 79. Wszystko zajęło 48 godzin. Wielkie brawa dla naszych ludzi, którzy byli w to zaangażowani - poinformowało Muzeum Powstania Warszawskiego.
Czytaj także: Piosenki powstańcze, którymi uczcisz Powstanie Warszawskie
W czasie okupacji Niemcy przebywający w stolicy Polski często fotografowali Warszawę, jednak w trakcie Powstania Warszawskiego zdjęcia wykonywali przeważnie fotoreporterzy z tzw. kompanii propagandowych – działający w strukturach niemieckiej armii i podporządkowujący się aktualnym wytycznym propagandowym III Rzeszy. Kolekcja nabyta przez Muzeum Powstania Warszawskiego stanowi rzadkość – to fotografie dokumentacyjne, pozbawione ideologicznej wymowy. Dzięki nim możemy śledzić aktywność wybranych oddziałów w walczącej stolicy w 1944 roku.
- Na zdjęciach widać prawdziwy obraz zaplecza niemieckiej armii w Warszawie – zmęczenie, rezygnację z regulaminowego wyglądu, prowizoryczność stanowisk wojskowych, w końcu ruiny staromiejskich kościołów i kamienic, powstałych w wyniku własnego ostrzału i bombardowania oraz planowe niszczenie zabytków – mówi Jan Ołdakowski, dyrektor Muzeum Powstania Warszawskiego.
Co znajduje się na fotografiach?
Dla warszawiaków i znawców historii Powstania Warszawskiego ważnymi zdjęciami w kolekcji okażą się trzy fotografie: Zamku Królewskiego uwieczniające etapy jego niszczenia pomiędzy 8 a 12 września 1944 roku. Widać jeszcze skrzydło z wieżą zegarową, które za chwilę również legnie w gruzach. Zabytkowy Zamek został celowo wysadzony w powietrze przez Niemców pod koniec sierpnia 1944 roku. Fotografie ukazują moment, kiedy na Starówce nie ma już ani Powstańców, ani wypędzonych z domów i ruin mieszkańców dzielnicy. W tych ostatnich chwilach Powstania dzielnicę oglądać możemy tylko oczami Niemców przygotowujących się na odparcie Armii Czerwonej zbliżającej się do praskiego brzegu.
Czytaj także: KIM ONI SĄ? Pomóżcie zidentyfikować parę na zdjęciu sprzed kilkudziesięciu lat
Wśród fotografii jest także ujęcie pałaców Saskiego i Brühla przy placu Piłsudskiego – obiekty te w kolejnych miesiącach podzielą los Zamku Królewskiego. Cykl zamykają zdjęcia ludności cywilnej ewakuowanej ulicami Ochoty oraz ujęcia słynnego płotu obok Dulagu 121 w Pruszkowie, obwieszonego karteczkami osób poszukujących swoich bliskich
Wiele zagadek
Fotografie kryją jeszcze kilka zagadek: kto jest ich autorem? Na czyje zamówienie powstały? Przez kadry przewija się motyw czarnego, cywilnego auta, którym zapewne poruszał się autor podczas przygotowywania swojego fotoreportażu z powstańczego miasta. Na kilku zdjęciach pojawiają się wspomniani niemieccy funkcjonariusze ochrony kolei (Bahnschutz) wizytujący węzły kolejowe – wątki te wymagają dalszych badań.
