Dlaczego cofamy się w czasie akurat o sto lat...?
– Siedlce sprzed stu lat były zupełnie innym miastem – wyglądały inaczej, inaczej się w nich żyło. To przede wszystkim stanowiło dla mnie inspirację do stworzenia tej wycieczki. Tym bardziej, że właśnie ok. sto lat temu odzyskiwaliśmy naszą niepodległość, począwszy od roku 1918. Ten moment był dla Polski szczególny. A lata dwudzieste, tzw. dwudziestolecie międzywojenne – kiedy budowaliśmy naszą rzeczywistość już zupełnie niezależnie – wyjątkowe (...) Nasza wycieczka pokazuje to, co w Siedlcach było inaczej, a co tak samo; co pojawiło się w krajobrazie miasta, a co z niego zniknęło. Oczywiście, aby to wszystko zobaczyć, potrzeba również uruchomić wyobraźnię, ale właśnie to jest piękne w poznawaniu przeszłości – przeniesienie się w tamte czasy i tamten świat. Zapraszam na tę podroż w czasie! – wyjaśnia znana w mieście jako „Pani Przewodnik” Natalia Zyśk z siedleckiego oddziału Polskiego Towarzystwa Turystyczno-Krajoznawczego.
Osoby, które dotychczas nie poznały cyklu „Siedlce sto lat temu”, zachęcamy zatem do wspólnego spacerowania. Polecamy także powrót do dowolnej części cyklu tym osobom, które chcą go sobie przypomnieć. Poniżej każda z części, zebrana w jedno w miejsce. Bo przecież przyszło nam żyć w czasie, kiedy zwiedzanie indywidualne i wirtualne jest świetną alternatywą dla grupowego zwiedzania w terenie...
W skrócie każdą z opowieści można poznać, oglądając filmy. Dłuższe wersje znajdują się w podcastach, zamieszczonych pod wszystkimi artykułami. Dodatkowo, przenieść się w czasie i miejscu pomoże wszystkim chętnym załączony plan Siedlec, z naniesionymi obiektami, o których mowa w audycjach. Wirtualna mapka spaceru po Siedlcach sprzed wieku, dostępna jest tutaj: https://tiny.pl/rkp56.
Jak wyglądały Siedlce sto lat temu? Lista artykułów:
Siedlce sto lat temu, cz. I: Wirtualny spacer, cz. I - najstarsza ulica w mieście. Jest znana z nazwy od XVII wieku, ale od tamtej pory zmieniła ją już kilka razy – ulica Pułaskiego to w Siedlcach miejsce historyczne. Istnieje od początków powstania miasta. Nosiła już miano Warszawskiej, a później – w tym także sto lat temu – ulicy Pięknej. I to nieprzypadkowo... Dlaczego?
Siedlce sto lat temu, cz. II: Gdzie znajduje się siedlecka starówka? Choć w Siedlcach nie ma obecnie deptaka, to jednak miasto ma swoją starówkę, która już sto lat temu zasłynęła jako miejsce spotkań – Skwer im. Tadeusza Kościuszki. Od początku istnienia miasta był to plac targowy oraz rynek. W dwudziestoleciu międzywojennym ta najstarsza siedlecka dzielnica zyskała nowy wygląd, który znamy do dziś.
Siedlce sto lat temu, cz. III: Dawny deptak i brama-dzwonnica. Sto lat temu Siedlce miały swój deptak. Znajdował się na jednej z głównych ulic miasta. Wtedy, zwanej Warszawską, a obecnie – ulicą Piłsudskiego. Chodzi o jej odcinek, biegnący od nieistniejącej już Bramy obok Kościoła św. Stanisława, w stronę dzisiejszych urzędów. W niedzielne przedpołudnie było to miejsce tradycyjnych spacerów mieszkańców miasta. „Od dzwonnicy do Bożnicy” – tak określano potocznie tę trasę. Dlaczego?
Siedlce sto lat temu, cz. IV: Gdzie znajdował się letni teatr? Ów teatr i altana – to obiekty, które nieco ponad 100 lat temu można było znaleźć w siedleckim parku miejskim. Zmieniały latem park w jeden z ośrodków życia kulturalnego miasta. Sam budynek teatru, stojący mniej więcej pomiędzy placem zabaw, a starą siedzibą dzisiejszego „Elektryka” miał nietypową historię.
Siedlce sto lat temu, cz. V: granica parku miejskiego – granicą miasta. Sto lat temu północna granica siedleckiego Parku Miejskiego Aleksandria była także granicą administracyjną miasta. Mowa o części parku od strony ul. Prusa. Dziś znajduje się tam duże osiedle – Nowe Siedlce. Cofając się o wiek wstecz, zobaczylibyśmy jednak całkiem inny krajobraz – puste pola.
Siedlce sto lat temu, cz. VI: Siedlecka szkoła, znana w całym kraju. Jej siedzibę wybudowano dokładnie sto lat temu, a jej nazwie zawdzięcza swoje miano ulica Kazimierzowska w Siedlcach. Mowa o Publicznej Szkole Rolniczej Męskiej im. Kazimierza Wielkiego, która była tam zlokalizowana. Sam budynek, postawiony w 1921 roku, istnieje do dziś. Obecnie znajduje się w nim Mazowiecki Ośrodek Doradztwa Rolniczego. Warto wiedzieć, że szkoła, która funkcjonowała tam przed wiekiem, słynęła jako jedna z najnowocześniejszych w kraju!
Siedlce sto lat temu, cz. VII: Ulica Konarskiego i najstarsze siedleckie szkoły. Sto lat temu ulica Konarskiego w Siedlcach nosiła nazwę ul. Szkolnej, ponieważ znajdowało się tam kilka różnych placówek edukacyjnych. Oprócz Szkoły Podstawowej nr 1 im. Komisji Edukacji Narodowej, są to funkcjonujące do dziś szkoły średnie. Warto dodać, że należą do najstarszych w mieście, mają bogatą historię i dały początek tym placówkom, które znamy do dziś.
Siedlce sto lat temu, cz. VIII: Historia siedleckiej katedry. Wysoka, o dwóch strzelistych wieżach, przyciąga wzrok już z daleka. Neogotycka katedra w Siedlcach to budynek, obok którego nie przejdzie obojętnie żaden turysta. To jedna z najpiękniejszych katedr w kraju, o bogatej historii. Rolę siedziby biskupa pełni jednak dopiero od ok. stu lat.
Siedlce sto lat temu, cz. IX: Skwer im. Jana Pawła II. Dziś słynie z pomnika polskiego papieża, i to z nim jest kojarzony. Sto lat temu wyglądał jednak zupełnie inaczej. Mowa o Skwerze im. Jana Pawła II w centrum Siedlec. Przed wiekiem, po obu jego stronach, tyłem do siebie, stały piętrowe budynki. Nie ma ich już w krajobrazie miasta, ale wtedy pełniły bardzo ważne funkcje.
Siedlce sto lat temu, cz. X: Kościół garnizonowy i jego okolica. Dziś jest kościołem wojskowym, ale nieco ponad sto lat temu był... cerkwią prawosławną. Kościół garnizonowy w Siedlcach, stojący na rondzie, na skrzyżowaniu ulic Kilińskiego i Sienkiewicza, nie tylko pełnił niegdyś inną rolę, ale też zupełnie inaczej wyglądał.
Zapraszamy do powracania do spacerów po Siedlcach sprzed stu lat w dowolnym momencie. Polecamy także artykuł, który wyprzedził ten cykl, a który... wciąż jest na czasie. To właśnie film, który został zrealizowany na jego potrzeby, udostępniony jest także także w tym artykule (jeżeli się nie wyświetla, należy odświeżyć stronę). Choć powstał jesienią 2020 roku, przed wszystkimi dziesięcioma częściami cyklu „Siedlce sto lat temu”, wiąże się z nim bowiem tematycznie i stanowi interesujące preludium do całej opowieści.
Z jaką epidemią walczyli siedlczanie sto lat temu? Jak wpłynęło to na wygląd miasta? Tak, to prawda: sto lat temu mieszkańcy Siedlec również walczyli z epidemią! Kaszel i duszności wywoływała jednak wówczas inna choroba – malaria. Co więcej, walka z nią wyraźnie wpłynęła na dzisiejszy wygląd ważnej części miasta Siedlce, a konkretnie Parku Miejskiego „Aleksandria”. Dlaczego tak się stało? Jak zmienił się park?
Osoby, które odbyły przynajmniej jedną z wycieczek, prosimy o wypełnienie krótkiej ankiety, podsumowującej wrażenia ze zwiedzania. Za jej wypełnienie z góry dziękujemy: https://forms.gle/dDWNUp2YXusYB5Sf7.
Osoby, które mają uwagi odnośnie cyklu Siedlce sto lat temu lub chciałyby posłuchać innego turystycznego cyklu w przyszłości, mogą wysyłać swoje propozycje na adres: [email protected].
