Archiwalia znaleziono w skrytce w bocznej sali, w szafie wbudowanej w boazerię. Prawdopodobnie nie była otwierana od ponad 40 lat.
"Pierwsze przejrzenie tych dokumentów pozwala nam powiedzieć, że jest to z punktu widzenia historycznego bardzo wartościowe znalezisko. Mamy tutaj szereg notatek pana prezydenta Piotra Zaremby, które datowane są na początek pobytu pana prezydenta w Szczecinie. Najstarsze dokumenty pochodzą z końcówki kwietnia 1945 r., czyli z czasu zaraz po jego przyjeździe do Szczecina" – powiedział prezydent miasta Piotr Krzystek.
Przyznał, że odkrycie zaskoczyło go, ale też sprawiło – jako pasjonatowi historii Szczecina - "dużą przyjemność". "Początek – 1945, 1946 rok – to była walka o życie, o przetrwanie. Problemem było zaopatrzenie - widziałem takie pismo do prezydenta Poznania. Na pewno było to rozwiązywanie bardzo życiowych problemów: braku chleba, braku dostaw, tego, jak długo jechały pociągi z Poznania, bo to były czasem doby" – mówił Krzystek.
Wśród dokumentów znajduje się m.in. mapa z narady w Schwerinie z września 1945 r. z zaznaczeniem nowej granicy polsko-niemieckiej, sprawozdania Miejskiej Rady Narodowej, biuletyny, szczegółowe, w tym osobiste, notatki Piotra Zaremby dotyczące wydarzeń z początków polskiego Szczecina. Część z nich to kopie znanych już pism, jak odręczna notatka pierwszego prezydenta o zawieszeniu polskiej flagi na gmachu obecnego Urzędu Wojewódzkiego przy Wałach Chrobrego, który był pierwszą siedzibą polskich władz miejskich.
"Podejrzewam, po pobieżnym przejrzeniu akt, że to archiwum miało charakter, można powiedzieć, półprywatny. Oczywiście, jest związane z aktywnością urzędową, zawodową pana prezydenta (Zaremby), ale chociażby legitymacja tramwajowa świadczy o tym, że były to częściowo osobiste notatki i dokumenty" – powiedział miejski konserwator zabytków Michał Dębowski.
Stan dokumentów ocenił jako "zadowalający". Prace nad znaleziskami będą prowadzone we współpracy z Archiwum Państwowym i wojewódzkim konserwatorem zabytków. Polska administracja oficjalnie przejęła Szczecin od sowieckiej komendantury 5 lipca 1945 r.
